W tym roku minęło 95 lat, odkąd na gdańskie Stogi można dojechać tramwajem. Do obsługi nowej, długiej na 5,7 km trasy, zakupiono aż 24 nowe wagony silnikowe i 10 doczepnych. Pierwsze składy tramwajowe pojechały na Stogi 1 lipca 1927 roku. Była to jedna z najbardziej spektakularnych inwestycji w historii rozwoju gdańskiej sieci tramwajowej.

Z tej okazji, wspólnie z Gdańskie Autobusy i Tramwaje organizowaliśmy przejazdy okolicznościowe jednym z zabytkowych wagonów w sobotę 2 lipca. Na trasie Stogi Plaża – Dworzec Główny – Węzeł Kliniczna kursował historyczny wagon 105N z 1977 roku. Przejazdy zabytkowym pojazdem tradycyjnie były bezpłatne dla pasażerów. Tramwaje generacji 105N dominowały w krajobrazie tej dzielnicy przez ostatnie kilkadziesiąt lat, więc był to doskonały pojazd do uczczenia tej rocznicy.

Lato to czas solidnego muzycznego grania. W dniach 17-18 czerwca, na brzeźnieńskiej plaży odbył się 19. Fląder Festiwal, czyli największy na Wybrzeżu niebiletowany festiwal muzyki niezależnej i alternatywnej. Po raz kolejny dowóz na koncerty zapewnił zabytkowy tramwaj z floty Spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje, którym dojazd był bezpłatny dla wszystkich pasażerów.

W piątek i sobotę (17-18 czerwca) na gdańskie tory wyjechała zabytkowa „102jka” z 1970 roku. Kursowała na współorganizowanej przez nas, wraz ze Stowarzyszeniem Grupa Fląder oraz Spółką Gdańskie Autobusy i Tramwaje, bezpłatnej linii nr 19 z okazji 19. Fląder Festiwalu. Największy niebiletowany festiwal muzyki niezależnej zbiera co roku szerokie grono fanów, którym chcieliśmy ułatwić dojazd na koncerty. Ramowe godziny kursów to 15:00-21:00. Na podróżnych czekały także pamiątkowe bilety.

6 marca minął rok, odkąd z gdańskich ulic zniknęły tramwaje generacji 105N, a tym samym zjechały ostatnie tramwaje wysokopodłogowe. Od tego czasu komunikacja miejska w Gdańsku obsługiwana jest wyłącznie taborem niskopodłogowym.

Kultowe „stopiątki” zaczęły wozić pasażerów wiosną 1975 roku. Początkowo kursowały jako wagony pojedyncze. W miarę dostaw kolejnych wagonów łączono je w składy podwójne, a od 1985 roku w potrójne. Od 1979 roku dostarczano nowocześniejszą wersję – 105N

Konstruktorom przy projektowaniu tych tramwajów przyświecało hasło „mniej stali, więcej szkła”, co nadało wagonom nowoczesny wygląd. Często nazywano je akwariami. Od pierwszej dostawy 5 marca 1975 roku do Gdańska trafiły aż 272 wagony generacji 105N przeznaczone do obsługi linii pasażerskich oraz dwa gospodarcze – do nauki jazdy. Ponieważ „stopiątki” woziły pasażerów przez prawie pół wieku, kiedy nastał ich kres uroczyście je pożegnano. Swoją służbę liniową zakończyły 4 marca 2021 roku na linii nr 8 na trasie Jelitkowo – Stogi Plaża, a przejazdy pożegnalne dla mieszkańców odbyły się 6 marca. Epoka tramwajów generacji 105N trwała nieprzerwanie przez 46 lat.

Tramwaje Konstal typu 105Na były ostatnimi wysokopodłogowymi pojazdami w gdańskiej flocie. Z okazji 1. rocznicy ich wycofania formacja miłośników komunikacji miejskiej Grupa Tramwajowa WPK GG wraz ze spółką Gdańskie Autobusy i Tramwaje zorganizowali okazjonalne, bezpłatne przejazdy zabytkowym już tramwajem. W niedzielę, 6 marca 2022 roku, trzywagonowy skład „trzysety”, czyli 105Na nr 06300+06299+06309, kursował w godzinach 10:00 – 18:00 po trasie historycznej linii 13. Czerwony potrójniak wagonów produkcji chorzowskiego Konstalu pojechał z Brzeźna, przez al. Hallera i al. Zwycięstwa, Dworzec Główny i Przeróbkę do Stogów Plaży.

Łącznie kultowy, trzywagonowy skład wykonał 4 kółka pomiędzy Brzeźnem, gdzie niedawno oddano wyremontowany zabytkowy Dom Zdrojowy, a Stogami. Trzy kursy kończyły bieg na Stogach Plaży, a jeden kończył się w centrum dzielnicy, na pętli o dawnej nazwie Stogi Pasanil. W wyglądzie samych wagonów uwagę zwracały tablice kierunkowe z numerem linii 13 i trasą przejazdu, wykonane własnoręcznie przez miłośników z formacji Grupa Tramwajowa WPK GG. Znawcy dojrzeć mogli też oryginalne kratki przednich reflektorów oraz historyczne oprawki świateł pozycyjnych i kierunkowskazów.

Z racji tego, że stopiątki są już w Gdańsku wagonami historycznymi, pojawienie się czerwonego, ponad 40-metrowego składu robiło piorunujące wrażenie na mieszkańcach. Wielu z nich uśmiechało się na widok starego tramwaju, a także pozdrawiało motorniczego przyjaznymi gestami.

Nadawanie klasycznego wyglądu w historycznym składzie to przede wszystkim detale. Na początku pojawiły się metalowe, szczebelkowe kratki przednich reflektorów, charakterystyczne dla lat ’80. Pochodzą one z jednego z wycofywanych pojazdów spółki Tramwaje Elbląskie, z którą regularnie współpracują nasi członkowie.

Dużo pracy wymagał również montaż historycznych oprawek świateł pozycyjnych i kierunkowskazów. Łącznie, w całym trzywagonowym składzie, było ich 18 sztuk. Oryginalne lampy, stosowane fabrycznie w tramwajach 105Na, pochodzą z radzieckiej Łady 2101. Na cały komplet złożyły się 24 klosze pomarańczowe, 6 białych i 6 czerwonych.

Przygotowywanie informacji liniowej do zabytkowych tramwajów wymaga wiele pracy. Wie coś o tym nasz członek – kolega Maciek przygotowuje szablony i ręcznie maluje tablice klasycznymi metodami, głównie pędzlami. Dziesiątki godzin spędzone w prowizorycznym piwnicznym warsztacie dają oszałamiający efekt. Na każdy przejazd organizowany przez nasze Stowarzyszenie kolega Maciek szykuje komplet tablic zgodny z duchem epoki. Posiada zbiory wymiarów formatów do poszczególnych typów pojazdów oraz kilka wzorów czcionki szablonowej.